Artrose in de knie

Het kniegewricht is gevoelig voor artrose

De knie is het grootse en meest complexe gewricht van uw lichaam. Hoewel het een scharniergewricht is, kan het ook een beetje draaien en schuiven. Het gaat hier dus om een zeer ingewikkeld gewricht, waar tijdens het bewegen veel krachten op worden uitgeoefend. Het is dan ook niet zo opmerkelijk, dat slijtage in de knie één van de meest voorkomende vormen van artrose is. In vaktermen spreken specialisten bij een versleten knie over ‘gonartrose’. Deze aandoening komt vooral voor bij mensen boven de 50 jaar.

Inhoudsopgave artrose in de knie

• Hoe zit het kniegewricht in elkaar?
• Wat is de oorzaak van artrose aan de knie?
• Wat zijn de klachten van artrose in de knie?
• Hoe wordt de diagnose artrose in de knie gesteld?
• Hoe wordt artrose in de knie behandeld?
• Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van knie-artrose?
• Oefeningen bij artrose in de knie
• Tips bij knie-artrose

Hoe zit het kniegewricht in elkaar?

De knie is het scharnier dat het scheenbeen en het dijbeen met elkaar verbindt. De uiteinden van deze botten zijn bedekt met een laagje kraakbeen. Dit is een elastisch weefsel dat er voor moet zorgen dat de botten soepel over elkaar blijven schuiven. Bovendien absorbeert het de schokken tijdens het lopen, rennen, springen en andere intensieve bewegingen. Zowel aan de binnen- als buitenzijde van de knie zit de meniscus. Dit is een losliggend stukje kraakbeen dat als taak heeft om de druk van het dijbeen op het scheenbeen over een groter oppervlak te verspreiden.

De voorste kruisband in het midden van het kniegewricht voorkomt dat het onderbeen niet naar voren schiet tijdens het lopen en tijdens het maken van draaibewegingen.

Aan de voorzijde van het gewricht zit de knieschijf. Dit is een dik en driehoekig bot. Het stabiliseert de scharnierfunctie van het gewricht en heeft een remmende en beschermende functie.

Recent nieuws over artrose in de knie

• Mysterieus botje gekoppeld aan knieklachten
• Orthopeed Jan Ide de Jong: “Distractie niet nieuw”
• Injecteerbare pleister bij knie-artrose stapje dichterbij
• Zijderupsen maken straks knieprotheses
• ‘Nieuwe’ knie voor patiënten onder 65 jaar

Wat is de oorzaak artrose in de knie?

Net als bij andere vormen van artrose gaat bij deze aandoening de kwaliteit van het kraakbeen achteruit. Daardoor gaan dit weefsel slijten. Dit is een natuurlijk verschijnsel dat zich heel geleidelijk vanaf een leeftijd van ongeveer 50 jaar kan voordoen. Knieartrose kan ook op jongere leeftijd ontstaan door o.a. een fractuur, bandletsel of door een scheur in de meniscus. De klachten van artrose kunnen dan pas jaren na het opgelopen letsel alsnog optreden.

Afgeschilferde kraakbeenfragmenten in de gewrichten kunnen ontstekingsreacties veroorzaken. Op den duur leiden die ontstekingsreacties tot een versnelde verdere afbraak van kraakbeen. Het kan jaren duren voordat u de chronische pijn van artrose zult gaan voelen na zo’n incident.

Reumatoïde artritis is een aandoening die eveneens het kraakbeen in de knie kan aantasten. Deze ziekte heeft een heel andere oorzaak, andere kenmerken en een ander beloop. Maar omdat het ook gepaard gaat met ontstekingsreacties, kan het het kraakbeen beschadigen. Er ontstaat dan (secundaire) artrose.

Wat zijn de klachten van artrose in de knie?

Bij knieartrose slijt dus het kraakbeenlaagje tussen de botten. Daardoor kan er in het gewricht bot-op-bot contact ontstaan. Dit is pijnlijk. Meestal in de knie en knieholte met uitstaling naar de benen. De pijnklachten kunnen toenemen na het wandelen, traplopen of knielen. Bovendien kan stijfheidontstaan. Dit is vooral voelbaar na een periode van rust, zoals bij het opstaan uit bed of een stoel. De knie voelt dan aan alsof het even de tijd moet krijgen om ‘op gang’ te komen. Er kunnen door vochtophopingen zwellingen ontstaan, waardoor het moeilijker wordt om bij artrose de knieën te buigen en te strekken. Bij gevorderde artrose zal ook het gewricht van vorm veranderen. Aan de randen zal namelijk extra botaangroei ontstaan. Dit heeft als doel om het gewrichtsoppervlak breder te maken, zodat de druk beter verdeeld kan worden. Verder kunnen er zich ‘slotklachten’ voordoen. Het kniegewricht kan dan plotseling blokkeren.

Bij stijfheid, zwellingen en doorlopende pijn of een na-zeurende pijn na het belasten (dus niet alleen pijn tijdens belasten) is er sprake van een ontsteking in het gewricht. De ontsteking veroorzaakt deze klachten. Vaak denkt men dat er bij artrose geen sprake is van een ontsteking: dat is alleen waar als u puur tijdens het belasten pijn heeft (bot op bot contact) en daarbuiten geen klachten ervaart naast kraken, blokkeren en evt. botaangroei aan de zijkanten van het gewricht. Zoals eerder vermeld veroorzaken de afbraakproducten van kraakbeen een lokale ontstekingsreactie. In veruit de meeste gevallen van pijnlijke artrose is er dus sprake van zo’n ontsteking.

Hoe wordt de diagnose artrose in de knie gesteld?

Het startpunt is een bezoek aan uw eigen huisarts. Bij gevorderde en ernstige knieartrose zal hij u doorverwijzen naar de orthopedisch chirurg. De specialist zal eerst vragen naar uw ziektegeschiedenis. Zo zal hij informeren welke medicijnen u gebruikt en of u in het verleden wel eens een knieblessure heeft gehad. Verder moet u aangeven wanneer de pijn begonnen is, of deze aanwezig is in één of beide knieën, of de pijn toeneemt als u de knieën buigt en of u ook ’s nachts pijn heeft. Dan volgt er een lichamelijk onderzoek. De specialist zal kijken hoe u loopt, hoe u uw knie beweegt en of er zwellingen in het gewricht aanwezig zijn. Een röntgenfoto kan uiteindelijk definitief artrose in de knie aantonen: een versmalde gewrichtsspleet is daarop duidelijk zichtbaar. Dit toont aan dat door verdwijnen van het kraakbeen de uiteinden van het scheenbeen en het dijbeen dichter op elkaar zijn komen te liggen. Eventuele botaangroei aan de randen van de gewrichten wordt ook op de foto zichtbaar. Er kan een bloedonderzoek worden uitgevoerd om reumatoïde artritis uit te sluiten.

Hoe wordt artrose in de knie behandeld?

Het slijtageproces van het kraakbeen kan niet meer teruggedraaid worden. De enige behandelingsmethode bij artrose is dan ook om het nog aanwezige kraakbeen zo gezond mogelijk te houden. Dat doet u door dagelijks minimaal een half uur te bewegen, bijvoorbeeld door te wandelen of te fietsen bij artrose in de knie. Rust is namelijk slecht voor kraakbeen. Bij belasting wordt het kraakbeen ingedrukt, zodat de afvalstoffen afgevoerd kunnen worden. Zodra de druk wordt losgelaten, zuigt dit weefsel zich vol met voedingsstoffen. Deze ‘sponswerking’ zorgt ervoor dat het nog resterende kraakbeen minder snel slijt. Ook ontstekingsprocessen in het kraakbeen worden geremd door deze beweging. Daarom zal iedere specialist u vertellen dat u goed in beweging moet blijven met artrose aan de knie.

Een ander veel gegeven advies is: overgewicht bestrijden. Meer dan bij artrose in een onbelast gewricht, bijvoorbeeld de hand, is het bij knieartrose van belang dat het lichaamsgewicht niet te hoog is. Tijdens het lopen staat u regelmatig op één been – wat betekent dat al uw lichaamsgewicht op dat ene kniegewricht rust. Als het met dat gewricht niet meer zo goed gaat vanwege de artrose, is iedere kilogram gewichtsverlies een winst voor het kniegewricht.

Fysiotherapie en artrose in de knie

De specialist kan u ook doorverwijzen naar een fysiotherapeut, die met een oefenprogramma de gevolgen van de knieartrose in uw dagelijks leven zoveel mogelijk probeert te beperken. Fysiotherapie bij artrose in de knie is gericht op het aanleren van oefeningen die u helpen het gewricht in goede conditie te houden. Of om bepaalde handelingen anders uit te voeren zodat de handeling u en uw artrotische gewricht minder vermoeit.

Medicijnen en injecties bij artrose in de knie

De specialist zal, bij ernstige pijn, veelal proberen de ontsteking te bestrijden met de niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAIDs). Als deze niet voldoende (meer) helpen, kan bij artrose in de knie een injectie met corticosteroïden worden gegeven. Veel patiënten willen na verloop van tijd met deze medicijnen stoppen, omdat ze nare bijwerkingen kunnen geven. NSAIDs geven maag- en darmklachten, met het risico op bloedingen (vooral in combinatie met medicatie voor hart- en bloedvaten). Corticosteroïden geven veranderingen in de hormoonhuishouding, waardoor men bijvoorbeeld in korte tijd veel vocht gaat vasthouden. En de nog zwaardere, morfine-achtige medicatie, heeft een versuffend en soms ook verslavend effect. Bij iemand die nog volop in het leven staat, is dat niet altijd wenselijk, hoe hevig de pijn ook is.

Paracetamol is een stuk vriendelijker, en daardoor is dit uiteindelijk de pijnbestrijding van voorkeur. Echter, dit geeft niet bij iedereen voldoende vermindering van de pijn. Om zonder bijwerkingen toch de ontstekingsreacties en de pijn te verminderen, kan overwogen worden om Groenlipmossel, Curcumine en/of Zwarte bes-blad te gaan gebruiken. Deze natuurlijke ontstekingsremmers werken na verloop van tijd (gemiddeld 5 weken) bijna net zo goed als NSAIDs en vertonen zelden bijwerkingen. Als u deze natuurlijke alternatieven graag eens wilt gebruiken, informeer dan bij een goede adviesdrogist, apotheek of reformhuis hiernaar. Bij ernstige klachten, die u in het dagelijks leven zeer beperken, kan een operatie bij artrose aan de knie overwogen worden. Meer informatie over het plaatsen van een knieprothese vindt u in ons artikel over de knieprothese.

Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van knie-artrose?

Stamceltherapie

Er zijn nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot stamceltherapie. Zo is er in Nijmegen en andere Europese steden een onderzoek gaande met 150 mensen die voor knie-artrose een stamcelbehandeling ondergaan. Dit is nog experimenteel en de resultaten zijn nog niet bekend. Deze worden uiterlijk in 2020 verwacht. Het is wel bekend, dat stamceltherapie veelbelovende resultaten laat zien bij honden met artrose aan de knie.

Groenlipmossel

Het gebruik van vloeibare Groenlipmossel, Curcumine en Zwarte bes-blad vermindert de pijn, functionele beperking en stijfheid bij knie-artrose. Dit blijkt uit een onderzoek van twee Universiteitsklinieken in Brussel. Na een behandeling van vier weken met deze ingrediënten werd een goede verbetering van de pijn en bewegingsvrijheid geregistreerd. Ook de stijfheid nam af, maar minder significant.

Blokkade slagaders

In Amerika wordt een niet-chirurgische behandeling onderzocht, die de pijn bij knie-artrose aanzienlijk kan verbeteren. Het gaat om het blokkeren van kleine slagaders en haarvaten aan de binnenzijde van de knie. Daardoor nemen de ontstekingen – en dus ook de pijn – af. Dit is een toegankelijke behandeling zonder operatie en wordt uitgevoerd via een klein gaatje in de huid. Een eerste klinische proef bij 13 patiënten met knie-artrose was succesvol. Bij de meeste deelnemers was de pijn aanzienlijk afgenomen. Begin 2018 is er een uitgebreider klinisch onderzoek gestart. Dit zal moeten uitwijzen bij welke patiënten deze behandeling het beste werkt.

6000 stappen per dag

De Universiteit van Boston heeft in een onderzoek aangetoond, dat een uur wandelen per dag de klachten van knie-artrose kan verminderen. Patiënten moeten minimaal 6000 stappen per dag zetten om de kniegewrichten soepel te houden. De onderzoekers adviseren om de hele dag een stappenteller bij u te dragen. Ook de stappen in huis en tijdens het shoppen tellen mee. Een stappenteller is tegenwoordig standaard op elke smartphone te vinden.

Alleen bewegen geen bescherming tegen knieartrose

Afvallen door alleen meer te bewegen, heeft nauwelijks effect op het verminderen van slijtage van het kraakbeen in de knie. Dit blijkt uit een onderzoek dat door de Universiteit van Californië is uitgevoerd. Gedurende 96 maanden onderzochten de wetenschappers het effect van verschillende afslankmethodes op het vertragen van de afbraak van kraakbeen. Een vermindering van slijtage aan dit belangrijke weefsel werd alleen opgemerkt bij deelnemers die door middel van voeding én lichaamsbeweging afvielen. Dat was niet het geval bij mensen die uitsluitend meer gingen bewegen.

Implantaat vertraagt knieartrose

In Nieuw-Zeeland wordt op dit moment een nieuw implantaat ontwikkeld, dat de progressie van knieartrose kan vertragen. Het gaat om een ‘lastenverdeler’ die is bedacht door de Universiteit van Auckland in samenwerking met ingenieurs van het AUT’s Engineering Research Institute. Het is gemaakt van speciaal materiaal dat zich gemakkelijk hecht aan de binnenzijde van het kniegewricht. Daardoor kunnen kraakbeenbeschadigingen zich mogelijk herstellen. Binnenkort wordt dit implantaat klinisch verder getest bij schapen.

Vezelrijke voeding vermindert pijn bij artrose aan de knie

Op basis van twee langlopende bevolkingsonderzoeken komen Amerikaanse onderzoekers tot de conclusie, dat patiënten met knie-artrose meer vezelrijke voeding moeten nemen. Dit kan het risico op ernstige pijn bij artrose in dit gewricht verminderen. Voedingsvezels hebben namelijk een remmende werking op ontstekingen. Hoewel er nog geen harde conclusies uit deze studie getrokken kunnen worden, wijzen de onderzoekers op de vele andere gezondheidsvoordelen van vezelrijke voeding. Dat zijn: een daling van de bloeddruk, een afname van overgewicht – dus ook minder druk op het kniegewricht – en een betere bloedsuikerspiegel.

Oefeningen bij artrose in de knie

Hier volgt een oefenprogramma dat speciaal gericht is op beweeglijkheid van de knie. Iedere oefening doet u in een serie van drie. Neem steeds 30 seconden pauze na iedere serie. Veel succes.

Mobiliserende oefening 1:

Ga op de grond liggen met uw benen gestrekt. Schuif één voet over de grond naar u toe. Houd deze positie 3 tellen vast. Ga terug en doe dit ook met andere voet.

Spierversterkende oefening 2:

Ga op de grond zitten, steunend op uw handen iets naar achteren. Buig een been. Duw de knieholte van het gestrekt been tegen de vloer en trek het gebogen been iets verder naar u toe. Drie tellen vast houden en met het andere been herhalen.

Spierversterkende oefening 3:

U staat rechtop. Maak een grote stap naar voren en zak door de knie. Steun op het voorste been en houd de knie zoveel mogelijk boven de voet. Doe dit ook met het andere been. Deze oefening niet overdrijven!

Mobiliserende oefening 4:

Ga op de rand van een stevige tafel zitten met afhangende benen. Strek een been zo ver mogelijk. Even vast houden. Herhaal dit met uw andere been.

Ontspannende oefening 5:

Dit is een goede afsluiting van uw oefenprogramma. Ga op de rand van een stevige tafel zitten met afhangende benen. Zwaai uw benen gedurende 1 minuut in een rustig tempo voor- en achterwaarts.

Tips bij knie-artrose

Licht bewegen

Lichte bewegingsvormen kunnen beschermen tegen knie-artrose. Dat melden onderzoekers van de Universiteit van Californië. Goed voor de knieën zijn wandelen en bowlen. Klimmen, hardlopen en skiën, kunnen het risico op deze aandoening vergroten. Aan een studie deden 99 vrouwen en 66 mannen mee. Zij moesten minimaal twee uur per dag gedurende drie weken bepaalde inspanningen verrichten: zitten, lichte beweging en intensieve beweging. Uit MRI-scans kwam naar voren, dat de bij de groep die zich licht had ingespannen de minste kraakbeenschade was ontstaan. Zij hielden zich tijdens het onderzoek bezig met wandelen, darten, bowlen en frisbeeën.

Afvallen bij artrose aan de knie

Bent u tussen de 50 en 60 jaar? Probeer dan vijf kilo af te vallen. Volgens bewegingswetenschapper Jos Runhaar vermindert dit de kans op knie-artrose met 25 procent. Overgewicht is namelijk een grote risicofactor bij deze aandoening. Volgens Runhaar kan een relatief kleine afname van het lichaamsgewricht al bijdragen aan het voorkomen van knie-artrose.

Tai Chi bij artrose in de knie

Volgens de Amerikaanse reumatoloog Chenchen Wang heeft Tai Chi hetzelfde effect op knie-artrose als fysiotherapie. Dit is een eeuwenoude Chinese bewegingskunst voor ontspanning, gezondheid en zelfverdediging. De oefeningen worden met rustige en stromende bewegingen uitgevoerd. Voor zijn onderzoek werden 240 mannen en vrouwen in twee groepen opgedeeld. De eerste groep volgden 12 weken Tai Chi lessen. De andere groep werd gedurende 6 weken door een fysiotherapeut behandeld. De vermindering van de pijn en de toename van de mobiliteit bleek in de Tai Chi groep het grootst te zijn. Hier kunt u meer informatie vinden over deze bewegingsvorm en een school bij u in de buurt opzoeken:
https://www.taijiquan.nl/

Acupunctuur bij artrose in de knie

Als geen van de beschreven medicijnen of behandeling voldoende effect hebben, dan kunt u bij artrose in knie altijd nog acupunctuur overwegen.

Video’s van oefeningen voor de knie

Oefeningen om de pijn in uw knie te verminderen en de spieren eromheen te versterken.

#7 Oefening voor de knie bij reumatische klachten (deel 1)

#8 Oefening voor de knie bij reumatische klachten (deel 2)

#18 Spierversterkende oefening (squad) voor de knie: vooraanzicht (deel 1)

#19 Spierversterkende oefening (squad) voor de knie: zijaanzicht (deel 2)

Deel dit bericht

 

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.